13
lip

W praktyce zdarzają się czasem sytuacje gdzie dotychczasowy przedstawiciel ustawowy dziecka przestaje nim być, a jego miejsce zajmuje inna osoba (np. w przypadku pozbawienia, ograniczenia, czy zawieszenia władzy rodzicielskiej rodzica wymienionego w wyroku alimentacyjnym jako przedstawiciel ustawowy dziecka). W dalszym ciągu osoba już nieuprawniona posiada jednak tytuł wykonawczy uprawniający do odbierania alimentów. Dochodzi do patologicznych sytuacji gdzie np. matka posiadająca formalny tytuł do odbioru alimentów, otrzymuje w dalszym ciągu alimenty na rzecz dziecka mimo tego, że dziecko przebywa w domu dziecka.

Jeszcze częściej dochodzi do zmiany osoby uprawnionej w sytuacji gdy po prostu dziecko uzyskało pełnoletność.

Sprawą tą zajął się Sąd Najwyższy stwierdzając w uchwale z dnia 16 kwietnia 1977 r. (III CZP 14/77), że „tytuł wykonawczy stwierdza dwie istotne kwestie: zakres uprawnień wierzyciela i zakres obowiązku dłużnika. Te dwa elementy decydują o istocie tytułu wykonawczego i stanowią jego treść. Wszystkie inne zawarte w nim wzmianki mają tylko wtórny charakter i stąd ich zamieszczenie lub brak nie wpływają na istotę tego dokumentu. Zawarte zatem w wyroku zasądzającym alimenty wymienienie przedstawiciela ustawowego nie może być uważane za element tytułu wykonawczego, ale jedynie jako dowód umocowania do działania w imieniu małoletniego w postepowaniu egzekucyjnym, a w szczególności do odbioru zasądzonych alimentów”.

W przypadku gdy w wyroku została wymieniona osoba uprawniona do odbioru alimentów w imieniu małoletniego, organ egzekucyjny  lub zobowiązany do wypłaty świadczeń alimentacyjnych  jest zobowiązany do wypłaty alimentów do rąk tej osoby.

Organy te mogą przekazać alimenty innej osobie tylko w razie przedstawienia orzeczenia sądu opiekuńczego, wskazującego że jest ona przedstawicielem ustawowym małoletniego.

Jeśli więc np. osoba uprawniona do pobierania alimentów została pozbawiona władzy rodzicielskiej na mocy wyroku sądu opiekuńczego, a sąd w tym wyroku wskazał inną osobę do opieki nad dzieckiem to ta osoba, jeśli chce aby alimenty były wypłacane do jej rąk, musi przedstawić powyższe orzeczenie właściwemu organowi.

Może się też zdarzyć tak, że pomimo że osoba przestała być przedstawicielem ustawowym małoletniego, w dalszym ciągu małoletniego utrzymuje. Dzieje się tak np. gdy sąd opiekuńczy wyda postanowienie o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej lub w domu dziecka, gdy pomiędzy wydaniem tego postanowienia, a przeniesieniem dziecka upływa z reguły pewien czas. W takim przypadku uprawnienie do pobierania alimentów przysługuje w dalszym ciągu byłemu przedstawicielowi ustawowemu. Rodzicom zastępczym  i placówkom opiekuńczym to uprawnienie przysługuje dopiero wtedy gdy dziecko znajdzie się faktycznie pod ich opieką.

A co w sytuacji gdy małoletni uzyska pełnoletność? W takim przypadku dalsza wypłata świadczeń następuje wyłącznie do jego rąk. Nie jest tu potrzebne orzeczenie sądu opiekuńczego, wystarczy że pełnoletni przedstawi właściwemu organowi np. akt urodzenia lub dowód osobisty stwierdzające uzyskanie przez niego pełnoletności.

Czytaj też: Obowiązek alimentacyjny względem pełnoletniego dziecka