11
sty

Co do zasady alimenty mają zaspokajać bieżące potrzeby dziecka. Tylko więc w wyjątkowych sytuacjach możliwe będzie dochodzenie alimentów za czas przeszły.

Aby domagać się zaległych alimentów należy jednak wykazać, że usprawiedliwione potrzeby uprawnionego do alimentów pozostały niezaspokojone, ewentualnie że aby zaspokoić usprawiedliwione potrzeby uprawniony musiał w przeszłości zaciągnąć zobowiązania i zadłużenie z tego tytułu dalej istnieje (np. zapłata zaległego czynszu najmu mieszkania, zwrot pożyczki zaciągniętej na zakup środków żywności czy na leczenie).

Wydawać by się mogło, że zasada zgodnie z którą roszczenia o alimenty niedochodzone w czasie właściwym wygasają jest niesprawiedliwa i krzywdząca. Jednak przyjęcie jej wynika bezpośrednio z istoty alimentów, które mają za zadanie zaspokajać potrzeby które pojawiają się tu i teraz. Ściąganie zaległych alimentów  prowadziło by bowiem do gromadzenia przez uprawnionego znacznych kwot, które przecież nie zostały by przeznaczone na pokrycie przeszłych potrzeb bo te już nie istnieją. W ten więc sposób została by wypaczona idea alimentów jako pomoc w zaspokajaniu aktualnych, usprawiedliwionych potrzeb.

Okres przedawnienia

Jak więc wyżej wskazałam, domaganie się zaległych alimentów ma charakter czysto teoretyczny, jednak i w takiej sytuacji ustawodawca wskazał okres przedawnienia.

UWAGA: samo prawo do alimentów nie ulega przedawnieniu. Oznacza to, że w każdej chwili można wnieść do sądu pozew o alimenty. Przedawniają się jedynie już zasądzone alimenty.

Zgodnie z art. 137 §1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, roszczenia o poszczególne raty świadczenia alimentacyjnego przedawniają się z upływem lat trzech.

UWAGA: zarzut przedawnienia jest brany pod uwagę przez sąd jedynie na wniosek pozwanego. Jeśli więc wniesiesz pozew o zaległe alimenty za okres np. 5 lat wstecz, a pozwany nie podniesie zarzutu przedawnienia to mimo, że okres przedawnienia wynosi 3 lata sąd i tak zasądzi zaległe alimenty za okres lat 5 (o ile oczywiście wykażesz że ci się one należą).

Zawieszenie biegu przedawnienia

Wskazany wyżej trzyletni okres przedawnienia ulega zawieszeniu co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom przez cały czas trwania władzy rodzicielskiej.

Co to oznacza? Że przedawnienie biegnie tylko wtedy gdy:

1. władza rodzicielska nie przysługuje obojgu rodzicom (a więc gdy władza rodzicielska została zawieszona, rodziców pozbawiono władzy lub gdy dziecko osiągnęło pełnoletność);
2. władza rodzicielska nie przysługuje temu z rodziców od którego dziecko domaga się alimentów.

UWAGA: zawieszenie nie powoduje, że 3-letni okres przedawnienia biegnie od nowa. Z momentem ustania przyczyny zawieszenia biegnie on dalej od momentu w którym został zawieszony.

Czy jest jakaś możliwość na to aby bieg przedawnienia przerwać, a więc aby biegł on na nowo?

Tak. Zgodnie z art. 123 § 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez:

1. a) każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia (np. złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji, zawezwanie do próby ugodowej);
2. b) uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje (np. potwierdzenie zobowiązanego rodzica że ciąży na nim obowiązek uiszczenia alimentów na dziecko w określonej wysokości za dany okres);
3. c) wszczęcie mediacji.

Przedawnienie alimentów zasądzonych wyrokiem

Alimenty zasądzone prawomocnym wyrokiem lub ugodą sądową również ulegają przedawnieniu i jest to również okres 3 lat.

Co to oznacza? Że można egzekwować alimenty zasądzone prawomocnym orzeczeniem tylko za okres trzech lat wstecz licząc od dnia wszczęcia egzekucji. Aby więc odzyskać całość należnych alimentów należy złożyć do komornika wniosek o egzekucję przed upływem 3 lat od uprawomocnienia się wyroku zasądzającego alimenty.

UWAGA: wniosek o wszczęcie egzekucji przerywa bieg przedawnienia.